Rakamlar belli oldu! Petrol devlerinin karı ilk çeyrekte yüzde 18,5 azaldı

9 petrol firmasının bilançolarından derlediği verilere göre, Amerikalı ExxonMobil ve Chevron ile Hollandalı Royal Dutch Shell, İngiliz bp, Fransız TotalEnergies, İtalyan Eni, Rus Rosneft, Norveçli Equinor ve Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco‘nun bu yılın ilk çeyreğindeki toplam karı 2023’e göre yüzde 18,5 düştü.

Söz konusu dönemde, Saudi Aramco 27,3 milyar dolar, ExxonMobil 8,2 milyar dolar, Shell 7,7 milyar dolar, bp 2,7 milyar dolar, Chevron 5,5 milyar dolar, Equinor 2,6 milyar dolar, Eni 1,3 milyar dolar kar elde ettiğini açıkladı.

Geçen yılın ocak-mart dönemine kıyasla, Saudi Aramco yüzde 14,4, ExxonMobil yüzde 28,1, Shell yüzde 19,8, bp yüzde 46, Chevron yüzde 16,7, Eni yüzde 48, Equinor yüzde 46,9 daha az kar açıkladı.

Saudi Aramco geçen yılın ilk çeyreğinde 31,9 milyar dolar, ExxonMobil 11,4 milyar dolar, Royal Dutch Shell 9,6 milyar dolar, bp 5 milyar dolar, Chevron 6,6 milyar dolar, Eni 2,5 milyar dolar, Equinor 4,9 milyar dolar kar etmişti.

Bu dönemde, Rusya’nın en büyük petrol şirketi Rosneft ise karını en fazla artıran şirket oldu. Şirketin geliri, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yıla kıyasla yüzde 35 yükselerek 5,4 milyar dolara ulaştı.

Geçen yılın ilk 3 ayında 5,6 milyar dolar gelir açıklayan Fransız enerji şirketi Totalenergies de bu yılın aynı döneminde kar oranını yüzde 1,8 artırarak 5,7 milyar dolar seviyesine çıkardı.

Söz konusu firmalar, geçen yılın ilk 3 ayında 81 milyar dolar civarında net gelir elde ederken bu yılın aynı dönemindeki gelirleri 66 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.

Uluslararası petrol şirketleri piyasa şartlarına daha iyi adapte olabiliyor

Viyana Enerji Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Fereydoun Barkeshli, petrol fiyatlarının artmasına rağmen şirketlerin geçen yılın ilk çeyreğine göre daha düşük kar açıklamasının birden fazla sebebi olabileceğini söyledi.

Barkeshli, bu noktada uluslararası ve ulusal petrol şirketlerinin kar marjları arasında ayrım yapılmasının gerekliliğine işaret ederek, “Şirketlerin kazançlarını ve karlılık marjlarını değerlendirmek için büyük resme dikkat etmeliyiz. Özellikle uluslararası petrol şirketlerinin performansına daha geniş bir perspektiften bakmamız gerekiyor.” dedi.

Petrolün varil fiyatının geçen yılın başlarında 70 doların altında seyrettiği, bu yılın ilk çeyreğinde ise yaklaşık 80 dolara yükseldiği düşünüldüğünde, petrol fiyatlarının 2023’ün ilk çeyreğinden bu yana her çeyrekte 5 dolar daha yüksek olduğunu belirten Barkeshli, “Daha geniş bir perspektiften bakıldığında ise bakır, çinko, alüminyum veya kahve gibi diğer bazı emtialar petrolden daha hızlı yükseldi.” diye konuştu. Barkeshli, şöyle devam etti;

“Diğer emtiadaki fiyat artışları, petrolün çekiciliğini etkiliyor. Ayrıca petrolün doğrudan değil rafineriler aracılığıyla tüketilmesinin de burada etkisi var. Kaya petrolü devriminden önce, hafif ve ağır ham petrol sınıfları arasında göreceli bir denge vardı. Örneğin Orta Doğu’da çıkarılan ham petrolünün çoğu ağırken, uluslararası petrol şirketleri rafine etmesi daha kolay olan hafif ham petrol çıkarıyordu. Fakat diğer petrol türlerine kıyasla çok daha hafif olan kaya petrolüyle işler değişti. ABD’deki çoğu rafineri bu türdeki bir ham petrolü rafine etmeye hazır değildi. Dolayısıyla Orta Doğu’dan gelen ham petrole olan talep arttı. ABD bu petrolü başkalarına sattı. Bu nedenle, rafineriler küresel petrol piyasalarında daha önemli bir rol oynamaya başladı.”

Barkeshli, bu sebeple ABD’nin farklı eyaletlerindeki birçok insanın pompa istasyonlarında ödediği yüksek benzin fiyatlarının doğrudan daha yüksek ham petrol fiyatları yerine rafinerilerin daha yüksek kar marjlarından kaynaklandığını vurgulayarak, duruma uyum sağlayan ve tüm tedarik zincirlerinde yer alan şirketlerin karlılık oranlarının ise bozulmadan kaldığını ifade etti.

Öte yandan, ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz indirim zamanlamasına yönelik belirsizliklerin de şirketlerin ilk çeyrek karını etkilediğini aktaran Barkeshli, “Fed politika belirsizliği de karlılığı etkiledi. ABD Başkanı Joe Biden’ın yerli üretimi artırma ve benzin fiyatlarını düşürme konusundaki çabaları da düşünüldüğünde, büyük petrol şirketlerinin tüm bu koşullar altında iyi iş çıkardığı kanısındayım.” değerlendirmesinde bulundu.

Barkeshli, ulusal petrol şirketlerinin kar performansı söz konusu olduğunda ise farklı bir tablo ortaya çıktığına işaret ederek,”Tüm Orta Doğu petrol devleri, finansal yapıları ve hesaplamalara dahil edilen gizli sübvansiyonlar sebebiyle yüksek kar marjları kaydetti. Bu da özellikle şirketin ilk halka arzı için yatırımcıları öne çıkmaya teşvik etmeye çalışan Saudi Aramco için geçerli.” dedi.

Rosneft’in beklenenden daha iyi performans göstermesinin birden fazla nedeni var

Barkeshli, Rosneft’in beklenenden daha iyi performans göstermesinin üç ana sebebi olduğunu belirterek, “Bunlardan ilki geçen yılın son ve bu yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarının görece daha yüksek olması.” ifadesini kullandı.

İkinci sebep olarak daha yüksek satış ve ihracat hacimlerine değinen Barkeshli, “Her ne kadar ek hacimleri değerlendirmek metrik tondan varile dönüşüm faktörleri nedeniyle zor olsa da çoğu uluslararası tanker izleme şirketi, daha fazla sayıda tankerin şirketin ham petrolünü taşıdığını bildirdi.” bilgisini paylaştı.

Barkeshli, son faktörün ise şirketin maliyetleri düşürmek ve verimliliği artırmak için izlediği yol haritası olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

“Karını en fazla artıran Rosneft, maliyetleri düşürme ve daha verimli çalışma konusunda Rus petrol şirketleri arasında en iyi performansı gösterdi. Aynı süreç 2021-2024’te de iyi yönetilmişti. Yani bu aslında, Rusya’nın son birkaç yıldır uyguladığı genel bir petrol üretim politikası. Ayrıca, nispeten daha yüksek uluslararası petrol fiyatı demek, her varilde daha az indirim anlamına geliyor.”