Muhteşem renkleri ve estetik görüntüleri ile kelebekler, en sıra dışı canlılar arasında kabul edilir. Dünyanın birçok ülkesinde kelebekler ile ilgili bilinen en yaygın düşünce ise, ömürlerinin tek bir günden ibaret olduğudur.
Bu asılsız bilgi öylesine yaygın hale gelmiştir ki, her coğrafyada kısa yaşam ve olayları betimlemek için kullanılan atasözlerinde mutlaka kelebeklere yer verilir. Peki dünyanın en etkileyici canlıları arasında yer alan kelebeklerin gerçek yaşam süreleri gerçekten bir günden ibaret mi?
KELEBEKLERİN ÖMÜRLERİ SANILAN ÇOK ÜZERİNDE
Yetişkin kelebeklerin ömürleri, türlerine göre değişiklik göstermekle birlikte bir hafta ile bir yıl arasında değişiklik gösteriyor. Üstelik kelebekler, temelde dört farklı yaşam döngüsüne sahipler. Yumurta, tırtıl ve koza dönemleri dahil edilmese bile bazı kelebeklerin hayatlarının bir yılı aştığına şahit olunmakta.
KELEBEKLERİN NEDEN BİR GÜN YAŞADIĞINA İNANILIYOR?
Öyleyse bu hatalı bilginin kaynağı nedir? Kelebeklerin ömürlerinin bir gün olduğuna yönelik hatalı inanışın yayılma sebebi, mayıs sineklerinin (“birgün sinekleri” de denir) kısa ömrü ile kelebeklerin ömürlerinin karıştırılmasıdır. Bu canlılar da metamorfoz geçirirler ve aynı durum geçerlidir: yumurtada birkaç hafta bekledikten sonra, birkaç ay ila birkaç yıl arasında değişen bir süre boyunca “naiad” denen ara basamakta kalırlar. Bu basamakta canlı, ömrü boyunca kozaya girmeden farklılaşır ve sonunda yetişkin hale gelir. Bu yetişkin halde kanatlara sahiptir ve bu formun ömrü 1-2 gün arasında değişir. Ancak genel olarak, tüm basamaklarıyla birlikte bir mayıs sineğinin genel hayatı yıllarca sürmektedir. Dahası, mayıs sinekleri kelebek değildir.
ÖMRÜ BİR GÜN OLAN TEK BİR KELEBEK YOK
Yapılan incelemeler açık şekilde gösteriyor ki, dünya üzerinde ömrü 1 gün olan hiçbir kelebek türü bulunmamakta. Kelebekler metamorfoz (başkalaşım) geçirirler ve ömürleri 4 ana kısımdan oluşur: yumurta, tırtıl, koza ve yetişkin (imago). Pek çok türün yumurtası ancak birkaç hafta sonunda çatlar. Bu süre sonunda yumurtadan çıkan tırtıl, 2-3 hafta ila aylarca sürebilen bir süre boyunca “yemek makinası” olarak yaşar ve durmadan beslenir. Bu süre sonunda gelişimini tamamlar ve etrafına bir koza sarar. Kelebek, 10-12 gün ila birkaç hafta arası değişebilen bir sürede kozada kalır ve sonunda yetişkin olarak kozasından çıkar. Yetişkin kelebek de 1 hafta ila 1 yıl arası yaşayabilir. Bazı kaynaklar bu ortalamayı 2 hafta civarında verse de, ömürlerini bildiğimiz bütün kelebeklerin yaşam ortalamasına bakıldığında, bu sürenin yaklaşık 1 ay civarında olduğu görülmektedir. Ancak kesinlikle 1 gün değildir.
